Oddziały i kliniki
1. I Klinika Radioterapii i Chemioterapii
Kierownik I Kliniki Radioterapii i Chemioterapii prof. dr hab. n. med. Krzysztof Składowski
Sekretariat Kierownika Kliniki: (032) 278 83 28
E-mail: [email protected], [email protected], [email protected]
Zespół lekarzy I Kliniki Radioterapii i Chemioterapii zajmuje się rozpoznaniem i leczeniem następujących nowotworów:
– rak jamy ustnej, gardła i krtani (w porównaniu do całej Polski nowotwory laryngologiczne najczęściej występują na Śląsku),
– guzy mięśni i kości (mięsaki).
Lekarze Kliniki prowadzą codziennie w gabinetach Przychodni Przyklinicznej Instytutu Onkologii nowoczesną i kompleksową diagnostykę nowotworów wykorzystując swoje bogate doświadczenie kliniczne i najnowocześniejsze, dostępne na miejscu badania dodatkowe:
- endoskopia laryngologiczna z możliwością pobrania wycinka,
- biopsja cienkoigłowa (BAC),
- spiralna tomografia komputerowa (TK),
- rezonans magnetyczny (NMR),
- ultrasonografia węzłów chłonnych.
Pacjentom przed leczeniem lub w trakcie leczenia poza Instytutem proponujemy możliwość profesjonalnej porady i konsultacji onkologicznej. W razie potrzeby zapewniamy leczenie promieniami lub chemioterapię i wysokiej jakości opiekę medyczną w oddziale szpitalnym Kliniki. To właśnie w I Klinice Radioterapii i Chemioterapii zastosowano kilka lat temu, po raz pierwszy na świecie ciągły system napromieniania raka jamy ustnej, gardła i krtani bez przerw sobotnio-niedzielnych. System ten jest obecnie stosowany rutynowo w Klinice wraz
z innymi, niekonwencjonalnymi sposobami napromieniania (np. radioterapia dwa razy dziennie, radiochemioterapia, radioterapia konformalna w tym IMRT, radioterapia śródoperacyjna, hipertermia, tele-brachyterapia). Wszystkie te sposoby charakteryzują się większą skutecznością przeciwnowotworową, co zwiększa szansę na wyleczenie bez konieczności operacji i okaleczenia, wymagają jednak hospitalizacji i leczenia wspomagającego.
Część nowotworów złośliwych wymaga leczenia kilkoma różnymi metodami. Takim chorym oferujemy możliwość leczenia skojarzonego prowadzonego przez wielodyscyplinarne zespoły narządowe składające się ze specjalistów radioterapii, chemioterapii, laryngologii, chirurgii onkologicznej, chirurgii szczękowo twarzowej i ortopedii (Zespół Nowotworów Głowy
i Szyi, Zespół Guzów Kości). Oferta leczenia skojarzonego obejmuje:
- leczenie raka warg, języka, policzka, dna jamy ustnej gardła oraz nowotworów ślinianek, w tym leczenie bez konieczności profilaktycznego usuwania węzłów chłonnych,
- leczenie mięsaków tkanek miękkich i kości, w tym leczenie „oszczędzające”, bez konieczności amputacji.
W ramach Zespołów Narządowych współpracujemy również z klinikami otolaryngologii
i chirurgii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Wojewódzkim Szpitalem Chirurgii Urazowej w Piekarach Śląskich. Pacjentom po zakończonym leczeniu w I Klinice Radioterapii i Chemioterapii zapewniamy stały nadzór onkologiczny i rehabilitacyjny.
2. II Klinika Radioterapii i Chemioterapii
Kierownik II Kliniki Radioterapii i Chemioterapii prof. dr hab. n. med. Rafał Suwiński
Sekretariat Kierownika Kliniki: (32) 278 88 05
Sekretariat Medyczny: (32) 278 88 04
E-mail: [email protected]
II Klinika Radioterapii i Chemioterapii prowadzi leczenie nowotworów płuc, śródpiersia, przewodu pokarmowego, układu moczowego oraz jądra. Klinika dysponuje 76 łóżkami. Jednym z głównych obszarów zainteresowania Kliniki jest leczenie raka płuca. W celu przyspieszenia procesu decyzyjnego i szybszego rozpoczęcia adekwatnego leczenia, jako pierwsza w Polsce, prowadzi rutynowe konsultacje z użyciem telekonferencji z Kliniką Torakochirurgii w Zakopanem. Jednostka prowadzi zarówno radioterapię samodzielną jak i radiochemioterapię. Klinika ma duże doświadczenie w zakresie radioterapii stereotaktycznej – nowoczesnej metody leczenia wczesnego raka płuca u pacjentów, u których leczenie operacyjne jest niemożliwe, lub u chorych, którzy nie wyrażają zgody na zabieg operacyjny. Klinika ma również bogate doświadczenie w leczeniu raka prostaty. U pacjentów z nisko zaawansowanym rakiem prostaty oferuje możliwość leczenia przy użyciu najnowocześniejszego urządzenia w zakresie radioterapii – CyberKnife. U pacjentów z zaawansowanym rakiem prostaty stosujemy leczenie promieniami oparte o skojarzenie radioterapii stereotaktycznej (CyberKnife) ze standardową teleradioterapią. Postępowanie to ma poprawić wyniki leczenia w tej grupie pacjentów. W zależności od sytuacji klinicznej jednostka oferuje pacjentom samodzielną standardową radioterapię, samodzielną radioterapię hypofrakcjonowaną oraz radioterapię skojarzona z brachyterapią. Jednym z głównych celów Kliniki jest także dalsza poprawa wyników leczenia raka odbytnicy poprzez zastosowanie hiperfrakcjonowanej radioterapii przedoperacyjnej skojarzonej z chemioterapią. Zadanie to realizowane jest we współpracy z Kliniką Chirurgii Onkologicznej i Rekonstrukcyjnej Instytutu Onkologii oraz Oddziałów Chirurgii Ogólnej z terenu Śląska.
Oryginalnymi osiągnięciami II Kliniki Radioterapii i Chemioterapii są:
- wprowadzenie i rozpowszechnienie w Polsce nowoczesnych metod leczenia skojarzonego nowotworów złośliwych jąder,
- zastosowanie jednoczasowej radiochemioterapii w leczeniu chorych na niedrobnokomórkowego raka płuc,
- zastosowanie jednoczasowej radiochemioterapii w leczeniu chorych na drobnokomórkowego raka płuca w skojarzeniu z profilaktycznym napromienianiem mózgowia,
- opracowanie wspólnie z Zakładem Planowania Radioterapii i Brachyterapii unikatowej w skali Europy i świata metody konformalnej obrotowej teleradioterapii z użyciem dynamicznego filtra klinowego i kolimatora wielolistkowego w leczeniu raka gruczołu krokowego,
- wspólnie z Zakładem Brachyterapii wprowadzenie nowoczesnej metody skojarzonego leczenia raka gruczołu krokowego z wykorzystaniem teleradioterapii i śródtkankowej brachyterapii w czasie rzeczywistym.
3. III Klinika Radioterapii i Chemioterapii
Kierownik III Kliniki Radioterapii i Chemioterapii prof. dr hab. n. med. Rafał Tarnawski
Sekretariat Kierownika Kliniki: (32) 278 86 13
Sekretariat medyczny: (32) 278 86 18
E-mail: [email protected]
III Klinika Radioterapii i Chemioterapii zajmuje się przede wszystkim leczeniem nowotworów ośrodkowego układu nerwowego (mózgu, oraz rdzenia kręgowego), raka piersi oraz nowotworów narządu rodnego. Klinika współpracuje z innymi jednostkami Instytutu w leczeniu innych typów nowotworów, szczególnie czerniaka oraz nowotworów układu wydzielania wewnętrznego. Klinikę tworzy zespół lekarzy – specjalistów radioterapii onkologicznej, onkologii klinicznej i ginekologii. Chorymi opiekuje się 10 lekarzy, psycholog i 15 pielęgniarek, W skład zespołu wchodzą również 4 sekretarki medyczne oraz personel pomocniczy. W warunkach szpitalnych prowadzona jest zarówno radioterapia, chemioterapia, a przede wszystkim leczenie skojarzone czyli radiochemioterapia. Radioterapia prowadzona jest w Zakładzie Radioterapii pod bezpośrednim nadzorem lekarzy Kliniki, z wykorzystaniem najnowszych technik napromieniania, w tym radioterapii sterowanej obrazem, radioterapii kierowanej precyzyjnie na cel (tzw. stereotaktycznej), a także tzw. noża cybernetycznego oraz tomoterapii. Dzięki temu leczenie jest bezpieczniejsze, a często szybsze niż leczenie konwencjonalne.
Chemioterapia prowadzona w Klinice wykorzystuje najnowsze leki oraz techniki obrazowania służące monitorowaniu efektu leczenia. U chorych , u których jest to medycznie wskazane, chemio- i radioterapia stosowane równocześnie dla uzyskania optymalnego efektu leczenia. Jako jeden z nielicznych ośrodków w Polsce Klinika specjalizuje się w leczeniu nowotworów u młodych dorosłych (między 18 a 40 rokiem życia), dla których oferujemy kompleksowe leczenie z fachowym podejściem do problemów, jakie choroba nowotworowa sprowadza na tym etapie życia.
4. Klinika Chirurgii Onkologicznej i Rekonstrukcyjnej
Kierownik Kliniki ChirurgiiOnkologicznej i Rekonstrukcyjnej dr n. med. Stanisław Półtorak
Sekretariat Kierownika Kliniki: (32) 278 84 17
E-mail: [email protected]
Klinika Chirurgii Onkologicznej i Rekonstrukcyjnej jest częścią nowoczesnego kompleksu Centrum Onkologii. Zespół chirurgiczny tworzą chirurdzy przeszkoleni w czołowych ośrodkach europejskich i amerykańskich. Klinika dysponuje salami dwu i trzyosobowymi z własnym, pełnym węzłem sanitarnym. Pacjenci mają możliwość korzystania z telefonów, sal telewizyjnych, opieki duszpasterskiej, codziennych wizyt krewnych i znajomych. Działalność Kliniczna prowadzona jest we współpracy z wieloma ośrodkami onkologicznymi w Polsce i na świecie w oparciu o najnowsze uznane schematy postępowania terapeutycznego. Jednocześnie wdrażane są nowe metody lecznicze o charakterze nowatorskim i eksperymentalnym. Przedmiotem szczególnego zainteresowania Kliniki jest skojarzone leczenie chorób nowotworowych, co pozwala na uzyskanie optymalnych wyników leczenia. Wyniki leczenia są ściśle monitorowane i porównywane z wynikami z innych ośrodków. W ramach Kliniki działają Zespoły Narządowe. Wykwalifikowany zespół pielęgniarek onkologicznych zapewnia stałą i profesjonalną opiekę nad chorymi w trakcie leczenia. Chorzy wymagający rehabilitacji po zabiegach operacyjnych objęci są fachową opieką na oddziale. Po zakończeniu leczenia chorzy podlegają badaniom kontrolnym w Przychodzi Przyklinicznej. Stałe doskonalenie wiedzy medycznej i praktycznych umiejętności oraz doświadczenie zespołu Kliniki wynikające z wieloletniej pracy z chorymi na nowotwory gwarantuje profesjonalną pomoc w atmosferze serdeczności i zrozumienia.
5. Klinika Transplantacji Szpiku i Onkohematologii
Kierownik Kliniki Transplantacji Szpiku i Onkohematologii prof. dr hab. n. med. Sebastian Giebel
Sekretariat Kierownika Kliniki: (32) 278 85 23 fax (32) 278 91 49
E-mail: [email protected]
W Klinice Transplantacji Szpiku i Onkohematologii prowadzone jest leczenie z użyciem wysokich dawek chemioterapii i/lub radioterapii z przeszczepieniem autologicznych bądź allogenicznych (od dawców rodzinnych lub niespokrewnionych) komórek krwiotwórczych. Jest to metoda wykorzystywana w leczeniu m.in. chłoniaków, szpiczaka plazmocytowego, białaczek, zespołów mielodysplastycznych i aplazji szpiku. Klinika dysponuje 25 łóżkami, w tym 10 izolowanymi stanowiskami transplantacyjnymi wyposażonymi w urządzenia zapewniające ochronę przeciwinfekcyjną i umożliwiające prowadzenie intensywnej terapii wspomagającej. W ramach Kliniki funkcjonują: Pracownia Komórek Krwiotwórczych oraz Bank Komórek Krwiotwórczych. Umożliwia to pobieranie komórek macierzystych z krwi obwodowej metodą aferezy (tzw. separacja), a następnie ich preparatykę i przechowywanie. Innym sposobem pozyskiwania materiału przeszczepowego jest operacyjne pobieranie szpiku.
Współpraca z innymi jednostkami Instytutu pozwala na stosowanie technik napromieniania całego ciała oraz napromieniania szpiku całego ciała w skojarzeniu z chemioterapią, a także prowadzenie pełnej diagnostyki obejmującej badania obrazowe (TK, NMR), funkcjonalne (PET), cytometryczne, cytogenetyczne i biomolekularne. Dzięki temu możliwe jest precyzyjne określenie stadium zaawansowania nowotworu przed transplantacją, indywidualny dobór metod przygotowania do przeszczepienia oraz monitorowanie efektów leczenia. Dostępność wszystkich metod terapeutycznych i diagnostycznych w obrębie Centrum Onkologii zapewnia optymalną synchronizację czasową procedury, bez konieczności transportu pacjenta.
W skład zespołu Kliniki wchodzą specjaliści transplantologii klinicznej, hematologii, chorób wewnętrznych i diagnostyki laboratoryjnej oraz pielęgniarki z wieloletnim doświadczeniem w zakresie przeszczepiania szpiku. Ponadto zatrudnieni są pracownicy naukowi, głównie z dziedziny biologii, zajmujący się specjalistycznymi metodami diagnostycznymi oraz badawczymi z zakresu onkohematologii, immunologii oraz transplantologii. Kierownik – prof. dr hab. n. med. Sebastian Giebel jest wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów, sekretarzem grupy roboczej Europejskiego Towarzystwa Przeszczepiania Krwi i Szpiku (EBMT) oraz koordynatorem badań klinicznych prowadzonych w ramach Polskiej Grupy Badawczej Chłoniaków, Polskiej Grupy ds. Leczenia Białaczek u Dorosłych (PALG), Europejskiej Sieci Białaczkowej i Środkowoeuropejskiej Grupy Białaczkowej. Konsultant Oddziału – prof. dr hab. n. med. Jerzy Hołowiecki, który wprowadzał i rozwijał metodę transplantacji szpiku w Polsce jest obecnie członkiem honorowym EBMT i prezesem PALG.
Od czasu rozpoczęcia działalności Kliniki w 2010 roku do 15 września 2012 roku wykonano 312 procedur autotransplantacji. Od 2012 roku uruchomiono program allotransplantacji od dawców rodzinnych lub niespokrewnionych; do tej pory przeprowadzono 9 alotransplantacji od dawcy rodzinnego i 6 od dawcy niespokrewnionego.
Istotnym aspektem działalności Kliniki jest prowadzenie badań naukowych o charakterze klinicznym i laboratoryjnym. Zmierzają one do optymalizacji procedury transplantacji szpiku oraz poznania mechanizmów immunologicznych decydujących o powodzeniu terapii.
W ramach Kliniki w każdą środę odbywają się konsylia, na których ustalane są wskazania do transplantacji oraz dostosowany do indywidualnych potrzeb pacjenta sposób przygotowania i realizacji procedury. Zgłoszenia przyjmowane są telefonicznie przez koordynatorów transplantacji (mgr Andrea Filipczak, mgr Anna Argasińska; tel. (32 278 85 23).
6. Klinika Onkologii Klinicznej i Doświadczalnej
Kierownik Kliniki Onkologii Klinicznej i Doświadczalnej dr n. med. Elżbieta Nowara
Sekretariat Kierownika : (32) 278 87 17
Sekretariat medyczny: (32) 278 87 21, 33
Telefon dla Pacjentów (strona A): (32) 278 87 22, 23
Telefon dla Pacjentów (strona B): (32) 278 87 06/ 08
E-mail: [email protected]
Zespół Kliniki Onkologii Klinicznej i Doświadczalnej tworzą lekarze specjaliści onkologii klinicznej. Całodobową opiekę nad chorymi zapewnia zespół wysoko wyspecjalizowanych, doświadczonych pielęgniarek onkologicznych. Główną działalnością Kliniki jest leczenie systemowe (czyli takie, które oddziałuje na komórki nowotworu niezależnie od ich umiejscowienia), w tym chemioterapia, terapia ukierunkowana na cele molekularne i hormonoterapia. To niezwykle dynamicznie rozwijająca się dziedzina medycyny wymagająca stałego podnoszenia kwalifikacji. Zapewnia to regularny udział w szkoleniach i konferencjach naukowych zarówno krajowych jak i międzynarodowych. W Klinice realizowane są staże specjalizacyjne z zakresu onkologii klinicznej dla wszystkich lekarzy będących w trakcie szkolenia specjalizacyjnego.
Klinika posiada możliwość pełnej diagnostyki chorych na nowotwory złośliwe. We współpracy z innymi komórkami Instytutu zapewniamy dostęp do szerokiej gamy nowoczesnych badań obrazowych oraz laboratoryjnych. Są one niezbędne do właściwego rozpoznania choroby, ustalenia jej zaawansowania, a w trakcie leczenia służą ocenie skuteczności zastosowanej terapii. Klinika stanowi pełnoprofilowy referencyjny ośrodek onkologii klinicznej, Kierownik Kliniki, dr n. med. Elżbieta Nowara jest Konsultantem Wojewódzkim w dziedzinie Onkologii Klinicznej.
W ramach Kliniki funkcjonuje Oddział Stacjonarnej Chemioterapii, gdzie przyjmowani są pacjenci, którzy w trakcie leczenia systemowego wymagają całodobowego nadzoru medycznego. Dotyczy to szczególnie chorych w trakcie wielodniowych schematów chemioterapii stosowanych min. w leczeniu raka jelita grubego.
Lekarze Kliniki Onkologii Klinicznej i Doświadczalnej prowadzą Oddział Dziennej Chemioterapii. W tej komórce leczymy chorych, którzy nie wymagają całodobowego pobytu w szpitalu, a niezbędne badania oraz terapia mogą być z powodzeniem przeprowadzone
w ciągu jednego dnia. Taka forma terapii jest szczególnie często stosowana u chorych po operacji z powodu raka piersi i raka jelita grubego.
Lekarze Kliniki w Przychodni Przyklinicznej Instytutu prowadzą szczegółową diagnostykę nowotworów oraz przyjmują pacjentów kierowanych z innych jednostek medycznych.
W ramach tzw. zespołów narządowych (zespół specjalistów zajmujących się leczeniem nowotworów określonej lokalizacji lub pochodzenia) ustalają plan leczenia i wskazania do chemioterapii. Poradnia Przykliniczna jest również miejscem, gdzie pacjenci po zakończonym leczeniu onkologicznym podlegają okresowej kontroli oraz gdzie mogą oni uzyskać niezbędna pomoc w trakcie leczenia.
W Klinice Onkologii Klinicznej i Doświadczalnej podstawową metodą leczenia jest leczenie systemowe nowotworów złośliwych. Jego miejsce zależy przede wszystkim od ich stopnia zaawansowania i zaplanowanego sposobu postępowania. Chemioterapia może być stosowana przed operacją (np. w przypadku miejscowo zaawansowanego raka piersi), po operacji (np.
w przypadku raka płuca), a często jest to samodzielna metoda leczenia (jak w przypadku wielu nowotworów w stadium rozsiewu). Mamy możliwość leczenia chorych wg tzw. Programów Terapeutycznych NFZ.
Szczególną formą leczenia nowotworów stosowaną w Klinice Onkologii Klinicznej
i Doświadczalnej jest równoczasowe leczenie skojarzone, a więc połączenie chemioterapii
i radioterapii. Jest to leczenie wymagające ścisłej współpracy radioterapeuty z onkologiem klinicznym. Takiemu leczeniu poddawani są chorzy np. na raka odbytnicy, raka żołądka, raka płuca czy glejaki wielopostaciowe.
W naszej Klinice można uzyskać pomoc m.in. w następujących przypadkach:
- Rak jelita grubego: chemioterapia uzupełniająca po zabiegu operacyjnym, skojarzona chemioradioterapia, paliatywne leczenie systemowe (w tym leczenie tzw. celowane).
- Rak trzustki: chemioterapia paliatywna, leczenie celowane, skojarzona radiochemioterapia.
- Rak żołądka: skojarzona radiochemioterapia pooperacyjna, chemioterapia paliatywna, leczenie celowane.
- Rak piersi: leczenie systemowe przedoperacyjne, po zabiegu chirurgicznym oraz paliatywne, z uwzględnieniem takich metod jak hormonoterapia chemioterapia
i leczenie celowane (trastuzumabem i lapatinibem w chwili obecnej w ramach programu NFZ). - Chłoniaki (chłoniak Hodgkina i chłoniaki nieziarnicze): diagnostyka i kompleksowe leczenie z uwzględnieniem leczenia systemowego, w tym immunoterapii rituximabem, radioterapii oraz dzięki ścisłej współpracy z działającym w Instytucie od 2010 roku Oddziałem Transplantacji Szpiku możliwością we wskazanych sytuacjach klinicznych kwalifikacji do procedury przeszczepowej.
- Rak płuca – skojarzona chemioradioterapia, chemioterapia uzupełniająca, paliatywna, leczenie celowane.
- Rak jajnika: chemioterapia po lub przed zabiegiem operacyjnym (uzupełniająca) oraz leczenie systemowe choroby zaawansowanej.
- Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego (GIST) – terapia imanitibem
i sutentem zgodnie z programem NFZ. - Rak jądra i inne nowotwory gonadalne – pooperacyjna chemioterapia i leczenie zaawansowanych stadiów choroby.
Jako pełno profilowy ośrodek referencyjny obejmujemy również opieką chorych z innymi rzadkimi nowotworami, w przypadku których istnieją wskazania do leczenia systemowego.
Klinika od wielu lat prowadzi badania kliniczne, które oceniają skuteczność i bezpieczeństwo nowych leków przeciwnowotworowych – przed ich wprowadzeniem do powszechnego użycia. Dzięki temu wielu chorych może uzyskać dostęp do nowatorskiego eksperymentalnego leczenia, często będącego alternatywą dla standardowego postępowania. Między innymi, dotyczy tak zwanych leków ukierunkowanych molekularnie (leków celowanych) – przeciwciał monoklonalnych oraz drobnych cząsteczek chemicznych, zdolnych hamować wzrost komórek konkretnego nowotworu. Zespół lekarzy Kliniki, dzięki znajomości tych leków jeszcze przed ich wprowadzeniem na rynek, jest dobrze przygotowany do ich rutynowego stosowania. Obecnie prowadzimy badania dotyczące leczenia m.in. raka jelita grubego, innych nowotworów przewodu pokarmowego, raka piersi i raka jajnika.
Ważną częścią aktywności zawodowej lekarzy Kliniki Onkologii Klinicznej i Doświadczalnej jest udział w badaniach naukowych mających na celu poznanie procesów prowadzących do powstawania nowotworów oraz optymalizacji stosowanego aktualnie leczenia. Zespół Kliniki jest zaangażowany w projekty badawcze, dotyczące w szczególności poszukiwania czynników predykcyjnych dla metod współczesnej chemioterapii oraz chemioradioterapii. We współpracy z komórkami naszego Instytutu, w tym z Centrum Badań Translacyjnych i Biologii Molekularnej Nowotworów, Zakładem Medycyny Nuklearnej i Endokrynologii Onkologicznej poszukujemy nowoczesnych markerów molekularnych w nowotworach przewodu pokarmowego – raku jelita i raku trzustki, markerów odpowiedzi na chemioterapię w raku piersi, optymalizacji postępowania klinicznego w raku płuca, leczenia rzadkich nowotworów układu wydzielania wewnętrznego i raka jajnika.