Zdrowa dieta to podstawa
W chorobie nowotworowej odpowiednio zbilansowana dieta znacząco wspomaga leczenie medyczne. Szybkie tempo życia, brak czasu sprawia, że spożywamy głównie potrawy z produktów przetworzonych, ubogich w witaminy i związki mineralne. Można to jednak zmienić już dziś.
Kilka faktów
Zdrowa dieta to sposób odżywiania sprzyjający zachowaniu zdrowia. Polega ona na racjonalnym żywieniu, które zapewnia dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych takich jak: białka, tłuszcze, węglowodany oraz witaminy i składniki mineralne.
Ważnym elementem w stosowaniu zdrowej diety jest wykorzystywanie produktów o niskim stopniu ich przetworzenia, świeżych, nie zawierającym konserwantów. Niewskazane są produkty uważane za kancerogenne, czyli takie które mogą przyczynić się do zmian nowotworowych. Zalicza się do nich przede wszystkim potrawy wędzone, produkty z nadmierną ilością soli, produkty nadpsute, dania grillowane na węglu drzewnym, potrawy smażone na starym tłuszczu, zbyt mocno spieczone a także słodycze.
Wadliwe żywienie może mieć charakter ilościowy – polegający na niedostatecznej ilości podaży substancji energetycznych, lub jakościowy – przejawiający się niedoborem niektórych składników pokarmowych. Niedożywienie, czyli stan organizmu objawiający się niedoborem cennych dla organizmu składników może stanowić podłoże do rozwoju chorób. W chorobach nowotworowych niedożywienie jest dość powszechnym zjawiskiem. Jednak odpowiednio zbilansowana dieta wspomaga leczenie medyczne.
Istota zdrowej diety
Choroba nowotworowa powoduje zaburzenia metaboliczne, które upośledzają przemianę białek, tłuszczów, węglowodanów oraz składników mineralnych. Jeżeli choroba związana jest z przewodem pokarmowym, może powodować trudności w przyjmowaniu pokarmów oraz w znacznym stopniu upośledzać wchłanianie składników odżywczych. Najważniejszą zasadą diety w chorobie nowotworowej, jest dostarczenie energii i pełnowartościowego białka, którego źródłem jest głównie chude mięso (kurczak, królik, młoda wołowina, cielęcina), chude ryby, jaja, twarożek. Korzystne efekty daje przestrzeganie zasad diety lekkostrawnej nawet jeżeli nowotwór nie obejmuje przewodu pokarmowego, ponieważ często stosowane zabiegi chemioterapii i radioterapii mogą dawać dolegliwości w postaci wymiotów, biegunek, zaparć. W diecie należy unikać warzyw strączkowych.
Ważna jest podaż witamin i składników mineralnych. Ich źródłem są warzywa i owoce bogate w antyoksydanty, które chronią przed rozwojem nowotworów. Szczególnie polecane są te produkty, które zawierają witaminę C (pomidory, kalafiory, owoce jagodowe, porzeczki, maliny, truskawki, cytrusy) oraz warzywa będące dobrym źródłem beta-karotenu (marchew, dynia, boćwina, sałata, szpinak, strączki fasoli). W chorobie nowotworowej częste zastosowanie mają buraki, jabłka, banany, brzoskwinie. Warzywa i owoce podawane w postaci soków i przecierów mają korzystne działanie lecznicze. Szczególnie znaczenia nabierają z kolei w okresie wzmacniania organizmu, po leczeniu chemioterapią i radioterapią. Zalecane sposoby obróbki termicznej to gotowanie, gotowanie na parze, duszenie pieczenie w folii aluminiowej, pieczenie w piekarniku.
Żywienie w chorobach nowotworowych jest bardzo ważne. Właściwie zbilansowana dieta pozwala na pokrycie zapotrzebowania na wszystkie składniki odżywcze. Wpływa korzystnie na ogólny stan pacjenta i ma wspomagające znaczenie w leczeniu chorego. Zwiększa również szansę powodzenia leczenia chirurgicznego.
Elżbieta Bandyszewska
Starsza Dietetyczka, Centrum Onkologii im prof. F. Łukaszczyka w Bydgoszczy