Nowotwory gardła – prof. dr hab. med. Wojciech Golusiński z zespołem, WCO

Nowotwory gardła – prof. dr hab. med. Wojciech Golusiński z zespołem, WCO

Nowotwory gardła – prof. dr hab. med. Wojciech Golusiński z zespołem, WCO

Gardło zbudowane jest z trzech sąsiadujących ze sobą obszarów anatomicznych: części nosowej, ustnej i krtaniowej. Każde z tych segmentów ma odmienne cechy anatomiczne i funkcje fizjologiczne. Najczęściej spotykanym nowotworem tej okolicy jest rak płaskonabłonkowy, często też rozpoznaje się chłoniaki.

Etiologia:

–  W 80% przypadków raka gardła środkowego i jamy ustnej istotnym czynnikiem ryzyka jest tytoń i alkohol.

–  Wśród osób nie nadużywających alkoholu głównym czynnikiem ryzyka jest tytoń, wśród niepalących alkohol, który uwrażliwia błonę śluzową na karcynogeny.

–  Infekcje wirusowe (wirus Epsteina – Barr – EBV oraz wirusem brodawczaka ludzkiego HPV są również związane z etiologią tych nowotworów.

–  Na ryzyko rozwoju raka gardła i jamy ustnej u mężczyzn ma wpływ wczesny wiek inicjacji seksualnej, liczba partnerów seksualnych, choroby przenoszone drogą płciową w wywiadzie, zwyczaje seksualne (seks oralny). U kobiet znaczącą rolę odgrywa przede wszystkim liczba partnerów seksualnych.

–  Czynniki etiologiczne zależne są od szerokości geograficznej i tym samym w różny sposób wpływają na występowanie raka gardła.

Objawy:

– bóle gardła,

– uczucie ciała obcego tej okolicy

– ból ucha po stronie guza (otalgia – ból przeniesiony za pośrednictwem nerwu błędnego.) –  jednostronny niedosłuch przewodzeniowy, uczucie pełności w uchu,

– jednostronna niedrożność nosa,

 zaburzenia połykania i artykulacji, zachłystywanie się,

– cuchnienie z ust, pokrwawianie,

– chrypka,

– utrata masy ciała,

– guz szyi, powiększone węzły chłonne szyjne  obustronnie lub jednostronnie,

– asymetria wielkości migdałków podniebiennych,

– osłabienie ruchomości łuków podniebiennych,

– wzmożenie spoistości migdałka,

– owrzodzenie na powierzchni migdałka.

Diagnostyka

Najistotniejszą rolę we wczesnym rozpoznaniu zmian odgrywa dokładnie zebrany wywiad i badanie przedmiotowe. Gardło środkowe i jama ustna jest okolicą dostępną w rutynowym badaniu wykonywanym przez lekarza medycyny rodzinnej i stomatologa. Rola tych lekarzy we wczesnym  rozpoznawaniu patologii okolicy jamy ustnej i gardła środkowego jest niezwykle istotna.

Rutynowe badanie laryngologiczne oraz badanie endoskopowe  umożliwia dokładną ocenę wszystkich struktur gardła.

Mikrolaryngoskopia z ewentualną ezofagoskopią pozwala na określenie zaawansowania nowotworów gardła dolnego i ocenę rozległości i naciekania przełyku.

USG szyi umożliwia ocenę przerzutów do układu chłonnego szyi.

Tomografia komputerowa szyi i twarzoczaszki z kontrastem jest wykonywana w każdym przypadku podejrzenia zmiany złośliwej gardła.

Rezonans magnetyczny  uzupełnia badanie TK w wybranych przypadkach np. ocena naciekania  przestrzeni przedkręgosłupowej.

Zdjęcie przeglądowe klatki piersiowej wykonuje się w celu wykluczenia przerzutów do płuc.

Z czym najczęściej różnicujemy?

  1. Przewlekłe stany zapalne gardła
  2. Angina Plauta – Vincenta
  3. Zapalenia swoiste gardła
  4. Ciało obce zalegające w obrębie gardła
  5. Zmiany jednostronne mogące sugerować znaczny przerost błony śluzowej gardła.

Leczenie

Leczenie raka gardła wg zaleceń Europejskiego Towarzystwa Nowotworów Głowy i Szyi jest następujące:

– nowotwory złośliwe zlokalizowane w części nosowej gardła – leczenie z wyboru radiochemioterapialeczenie chirurgiczne zarezerwowane jest  dla wznów – chirurgia ratująca.

Raki jamy ustnej  i gardła środkowego  w zależności od stopnia zaawansowania klinicznego leczymy chirurgicznie z następową radioterapią lub radiochemioterapią.

Leczenie gardła dolnego we wczesnym stopniu zaawansowania narządowego T1 można skutecznie leczyć przy użyciu lasera lub drogą chirurgii robotowej. Zaawansowane nowotwory tej okolicy anatomicznej są leczone radiochemioterapią.

Kiedy lekarz rodzinny powinien odesłać do innych specjalistów?

  1. Każde owrzodzenie lub inna patologia błony śluzowej trwająca dłużej niż 3 tyg.
  2. Zaburzenia połykania.
  3. Guz szyi (szczególnie pilne, jeżeli krótki wywiad).
  4. Asymetria w wielkości migdałków podniebiennych.

Rokowanie

Rokowanie zależy od stopnia zaawansowania klinicznego, w którym zgłosił się  pacjentem do leczenia onkologicznego. W stadium T1-T2 wyniki leczeni asa dobre – 70-90% 5-letnich przeżyć. W stadium T3-T4 przeżycie 5-letnie wynosi poniżej 50%.

Profilaktyka

Najważniejszym działaniem profilaktycznymi w raku ustnej i krtaniowej części gardła jest zaprzestanie palenia i unikanie nadużywania alkoholu.

Autorzy: Prof. dr hab. med. Wojciech Golusiński z zespołem, Wielkopolskie Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Poznaniu

WARTO RÓWNIEŻ PRZECZYTAĆ