Nowotwór szyjki macicy – czynniki ryzyka i objawy

Nowotwór szyjki macicy – czynniki ryzyka i objawy

Nowotwór szyjki macicy – czynniki ryzyka i objawy

Dr n. med. Żaneta Wareńczak – Florczak – Wielkopolskie Centrum Onkologii

PubliczneCentraOnkologii.pl: Jak dochodzi do zachorowania na raka szyjki macicy?

W wielu badaniach klinicznych udowodniono, że głównym czynnikiem etiologicznym raka szyjki macicy jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV (Human Papilloma Virus). Z pośród znanych obecnie typów wirusa HPV w rozwoju raka szyjki macicy największy udział mają wirus HPV typ 16 i 18. W wyniku zmian ewolucyjnych wirus wykształcił mechanizmy upośledzające zdolność jego rozpoznawania i eliminacji, dlatego u pewnej grupy chorych nie możliwa staje się skuteczna odpowiedz immunologiczna na zakażenie. Przy udziale wirusa dochodzi do przemian w obrębie nabłonka wielowarstwowego płaskiego szyjki macicy i w konsekwencji do śródnabłonkowej neoplazji (CIN). Konsekwencją utrzymujących się zmian śródnabłonkowych może być transformacja w kierunku inwazyjnej zmiany nowotworowej.

PubliczneCentraOnkologii.pl: Jakie są objawy i obrazy kliniczne raka szyjki macicy?

Czas od zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego do rozwoju inwazyjnego raka szyjki macicy, może wynosić nawet 10-15 lat. W tym czasie jedynie nieprawidłowy wynik badania cytologicznego lub biopsji wskazuje na toczący się proces nowotworowy o charakterze mikroskopowym. W miarę rozwoju guza nowotworowego rak szyjki macicy może objawiać się jako egzofityczny naciek części pochwowej szyjki macicy. Nie rzadko jednak naciek może mieć również charakter wewnątrzszyjkowy, powodując patologiczne rozdęcie szyjki macicy. Wraz z rozwojem choroby mogą pojawić się objawy pod postacią krwawienia lub upławów. Postępująca choroba nowotworowa prowadzi również do dolegliwości bólowych okolicy podbrzusza lub odcinka lędźwiowo- krzyżowego kręgosłupa, uczucia ucisku na pęcherz moczowy oraz trudności w oddawaniu stolca.

PubliczneCentraOnkologii.pl: W jakim wieku jest największe ryzyko zakażenia wirusem HPV?

Do zakażenia wirusem HPV dochodzi przez kontakty seksualne lub przez zakażone ręce w trakcie styczności z narządami płciowymi, dlatego do zakażenie dochodzi najczęściej w młodym wieku.. Możliwe jest jednak również przeniesienie zakażenia wirusem HPV na noworodka w czasie porodu lub na dziecko w czasie bliskich kontaktów nieseksualnych.

PubliczneCentraOnkologii.pl: W jakim wieku należy się zaszczepić? Przez jaki czas chroni szczepionka? Czy osoba, która już rozpoczęła współżycie może się zaszczepić?

Szczepienie należy wykonać na długo przed rozpoczęciem życia płciowego. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego zalecają szczepienia dziewcząt w 11 – 12 roku życia lub między 13 a 18 rokiem życia, gdy szczepienie w wieku 11-12 lat było niemożliwe, bądź go nie wykonano.

Dane kliniczne mówią, że ochrona utrzymuje się co najmniej przez 8 lat (a prawdopodobnie znacznie dłużej). Należy jednak pamiętać, że istotne jest również prowadzenie dalszego skriningu cytologicznego już po szczepieniu. Szczepionki nie chronią bowiem przed wszystkimi typami wirusa HPV, odpowiedzialnymi za zachorowanie na raka szyjki macicy.

Według Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego brak jest dostatecznie dużo danych klinicznych dających jednoznaczne wskazanie do szczepienia kobiet młodych w wieku 19-26 lat oraz kobiet starszych – powyżej 55 roku życia, które mogły już mieć styczność z wirusem HPV. Dlatego każda kobieta, przed wykonaniem szczepienia, powinna mieć aktualny wynik badania cytologicznego, wykluczając obecność zmian CIN bądź raka szyjki macicy.

PubliczneCentraOnkologii.pl: Czy są inne wirusy, które mogą powodować raka szyjki macicy?

Prawidłowo funkcjonujący układ immunologiczny stanowi element obronny przed rozwojem przetrwałej infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego, co może w konsekwencji prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy. Zakażenie ludzkim wirusem niedoboru odporności HIV (Human Immunodeficiency Virus), w wyniku spadku odporności organizmu, prowadzi do zwiększonego ryzyka infekcji HPV. U nosicielek wirusa HIV zakażenie HPV obserwuje się u 40-96% chorych. Ryzyko rozwoju raka szyjki macicy wzrasta również w infekcjach prowadzących do miejscowego stanu zapalnego w obrębie pochwy i nabłonka szyjki, którego czynnikami sprawczymi są bakterie: Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorrhoeae czy wirusy: opryszczki pospolitej (HSV – herpes simplex virus 2), cytomegalowirus (CMV- cytomegalovirus) i wirus Ebsteina-Barr (EBV- Epstein-Barr virus).

PubliczneCentraOnkologii.pl: Czy są jakieś czynniki zewnętrzne, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy?

Aby zapoczątkować karcynogenezę w obrębie nabłonka szyjki macicy niezbędna jest również obecności innych czynników, które bezpośrednio lub poprzez zwiększenie ryzyka zakażenia wirusem HPV, przyczyniają się do rozwoju raka. Wśród nich wymienia się:

–  seksualne zachowania ludności:  wczesna inicjacja seksualna, wielu partnerów seksualnych  u kobiety, jak również kontakty z partnerem utrzymującym liczne kontakty seksualne,

– duża liczba ciąż i porodów,

– warunki socjoekonomiczne, niski status społeczny, a tym samym związane z nim niewłaściwe odżywianie, brak odpowiedniej higieny osobistej i kontroli medycznej,

– stosowanie doustnych hormonalnych środków antykoncepcyjnych,

– palenie tytoniu.

WARTO RÓWNIEŻ PRZECZYTAĆ